Prambanan-tempel, Yogyakarta, Java

Prambanan ligt 11 kilometer ten noordoosten van de stad Yogyakarta in Midden-Java en is de grootste hindoetempel in Indonesië. Ook wel Candi Prambanan of Candi Rara Jonggrang genoemd, de tempel werd halverwege de 17e eeuw gebouwd en gewijd aan de Trimurti, de uitdrukking van God als de Schepper (Brahma), de Onderhouder (Vishnu) en de Vernietiger (Shiva). De oorspronkelijke naam was Shiva-gra (het huis van Shiva) of Shiva-laya (het rijk van Shiva) en zijn vorm is ontworpen om de berg Meru, de legendarische heilige berg en verblijfplaats van hindoegoden, te symboliseren. De plattegrond van Prambanan volgt het hindoeïstische systeem van Vastu Shastra, wat zich letterlijk vertaalt als "architectuurwetenschap" en is ingedeeld volgens a mandala, of geometrisch patroon dat een microkosmos van het universum vertegenwoordigt.

Het tempelcomplex bestaat uit drie zones, elk omgeven door een muur: een binnenste en meest heilige zone met acht hoofdtempels en acht kleinere heiligdommen, die elk zijn gereconstrueerd; een middelste zone met daarin 224 kleine pervara tempels waarvan er slechts twee zijn gereconstrueerd; en een buitenste zone zonder tempels, waar het zeer grote aantal tempelautoriteiten en priesters zou hebben gewoond. De meest prominente tempel, gewijd aan Shiva, is 154 meter hoog en heeft vier kamers in de windrichtingen. De oostelijke kamer bevat een drie meter hoog standbeeld van Shiva, de noordelijke kamer heeft een standbeeld van Shiva's gemalin Durga Mahisasuramardini Durga wordt afgebeeld als de doder van de stierdemon, de westelijke kamer herbergt een standbeeld van Shiva's zoon Ganesh, en het zuiden wordt bezet door Shiva's leraar, de wijze Agastya. De tempel is versierd met panelen van bas-reliëfsculpturen die het verhaal vertellen van het hindoe-epos de Ramayana en de Bhagavata Purana.

De tempel werd voor het eerst gebouwd rond 850 CE door Rakai Pikatan en uitgebreid uitgebreid door koning Lokapala van de Sanjaya-dynastie. Historici suggereren dat de bouw van Prambanan waarschijnlijk bedoeld was om de terugkeer naar de macht van de hindoeïstische Sanjaya-dynastie in Midden-Java te herdenken na bijna een eeuw van overheersing door de boeddhistische Sailendra-dynastie. In de jaren 930, na politieke onrust in de staat en de vulkaanuitbarsting van de nabijgelegen berg Merapi, werd het koninklijk hof overgebracht naar Oost-Java door Mpu Sindok, die de Isyana-dynastie stichtte. Dit markeerde het begin van het verval van Prambanan. Het werd later verlaten, tientallen bomen groeiden tussen de torenhoge stenen torens en veel tempels stortten in tijdens een grote aardbeving in de 16e eeuw. Hoewel de tempel niet langer een belangrijk centrum van aanbidding en bedevaart was, waren de ruïnes nog steeds herkenbaar en bekend bij de lokale Javanen.

Prambanan werd in 1733 herontdekt door CA Lons, een Nederlandse ontdekkingsreiziger. De eerste pogingen om de volledige omvang van het tempelcomplex te onthullen, werden gedaan in 1885 en 1918, hoewel plunderingen gemeengoed werden met Nederlandse bewoners die hun tuinen versierden met kostbare beelden en lokale mensen die funderingsstenen meenamen om als bouwmateriaal te gebruiken. Archeologische restauraties werden uitgevoerd in 1937, 1978 en 1982 en gaan door tot op de dag van vandaag. Gezien de omvang van het tempelcomplex besloot de Indonesische regering om heiligdommen alleen te herbouwen als ten minste 75% van hun oorspronkelijke metselwerk beschikbaar was. De meeste kleinere heiligdommen zijn nu alleen zichtbaar in hun fundamenten, zonder plannen voor hun reconstructie. In 1991 werd de hele site aangewezen als Unesco-werelderfgoed. Sinds 2009 is het interieur van de meeste tempels om veiligheidsredenen nog steeds verboden terrein.