Atotonilco

In de staat Guanajuato, zeven mijl ten noordoosten van de kunstenaarsstad San Miguel de Allende, ligt de kleine maar zeer vereerde bedevaartskerk van Atotonilco. In de inheemse taal van de regio betekent Atotonilco (uitgesproken als ah-toe-toe-NEAL-co) 'Plaats van het hete water' en de site begon eigenlijk als een haciënda met een bron, waaruit nog steeds genezend water opborrelt. Luis Felipe Neri de Alfaro, een plaatselijke priester en inwoner van San Miguel, verwierf het land van de eigenaar van de haciënda, Don Ignacio Garofa, en begon op 3 mei 1740 met de bouw van de kerk. Padre Alfaro gaf opdracht aan een anonieme kunstenaar, Miguel Antonio Martinez de Pocasangre, om de muurschilderingen te schilderen waarvoor de kerk zo beroemd is. Padre Alfaro begeleidde en werkte samen met Pocasangre zodat het de fantasierijke visie van de priester is die zich ontvouwt in dramatische scènes over de muren en plafonds van het heiligdom. Het leven, de passie en de opstanding van Jezus zijn de hoofdonderwerpen van de fresco's.

Acht jaar later werd het middenschip ingewijd en begonnen de werken aan de sculpturen en schilderijen in de Cavaleriekapel. Drie jaar later voltooide Padre Alfaro de indrukwekkende Kapel van de Heilige Rozenkrans die wordt gedomineerd door een sierlijk altaar van gebeeldhouwd, met goud ingelegd hout verfraaid met schilderijen op Venetiaanse spiegels. Bovendien worden de levens van katholieke heiligen en martelaren en scènes van het Laatste Oordeel met elkaar verbonden door sierlijke vaandels en kleurrijke bloemendecoratie. De kerk wordt soms de "Sixtijnse Kapel van Amerika" genoemd en bijna elke vierkante centimeter van de muren en plafonds in het heiligdom is bedekt met fresco's in een losbandige stroom van Mexicaanse volkskunst. De muurschilderingen tonen ook engelen, aartsengelen, heiligen en demonen te midden van decoraties van fantasievolle bloemen en vruchten.

Sommige van de muurschilderingen behoren tot de meest gruwelijke en sombere schilderijen ter wereld. Het centrale beeld is van een vreselijk bloedende Christus. Overal om hem heen zijn andere gemartelde, bloedende, stervende en rottende mensen. De muurschilderingen zijn donker geschilderd, donker verlicht en de hele plaats heeft een ietwat deprimerende energie. Naast deze devotionele muurschilderingen bevat de kerk een schat aan sculpturen, ook daterend uit het einde van de 1700e eeuw. Door verwaarlozing en aantasting van het milieu door de eeuwen heen verkeren muurschilderingen en sculpturen in een uiterst kwetsbare staat. Bezoekers, die graag souvenirs wilden meenemen, hebben bijgedragen aan de verslechtering van de schilderijen door de muren te schrapen.

Tegenwoordig behoudt het heiligdom van Atotonilco zijn speciale plaats in het religieuze leven van centraal Mexico. Een verzameling gebouwen rondom het heiligdom omvat slaapzalen, eetzalen en vergaderzalen voor de vele religieuze retraites die het hele jaar door worden gehouden. Duizenden christenen komen elk jaar om deel te nemen aan religieuze oefeningen, zoals slapen in stenen cellen op koude rotsvloeren, rond de omtrek van het heiligdom kruipen op blote en bebloede knieën, doornenkronen dragen en zichzelf geselen met zwepen. Dit wordt om verschillende redenen gedaan. Veel van de pelgrims hebben het gevoel dat ze iets van de pijn moeten ervaren die Christus volgens hen voelde tijdens het dragen van het kruis naar de heuvel van Golgatha en zijn daaropvolgende ophanging aan het kruis. De lokale geschiedenis vertelt dat van 1880 tot heden maar liefst 100,000 mensen per jaar pelgrimstochten naar het heiligdom hebben gemaakt.

De kleine bevolking van Atotonilco wordt enorm uitgebreid wanneer deze retraites worden gehouden. Ongeveer dertig weken per jaar komen 5,000 tot 10,000 pelgrims uit alle delen van Mexico naar het heiligdom. De meestal verlaten, stoffige hoofdstraat van het dorp is gevuld met gelovigen die rondneuzen tussen de kraampjes van verkopers die religieuze artikelen en kleding, aardewerk en voedsel verkopen. Het plein is gevuld met de geluiden en geuren van feesten. Op de derde zondag van juli worden er ook traditionele dansen gehouden in het heiligdom.

In een traditie die dateert uit het begin van de 1800e eeuw, begint een jaarlijkse middernachtbedevaart vanuit het heiligdom van Atotonilco en beslaat de zeven mijl naar San Miguel de Allende. De processie van enkele duizenden pelgrims begint om middernacht en arriveert in San Miguel bij het eerste daglicht, na een wandeling van zes en een half uur. Het is een plechtige processie waarbij de mensen zingen en koperen lantaarns dragen om de weg door de donkere nacht te verlichten. Vreugdevuren laaien langs de weg en vuurwerkregen verlichten de lucht voor de processie.

De pelgrims lopen om la Milagrosa Imagen del Señor de la Columna (het wonderbaarlijke beeld van de Heer van de Kolom) te begeleiden vanuit zijn huis in Atotonilco tijdens zijn jaarlijkse bezoek aan San Miguel. Het beeld wordt zeer vereerd door de mensen in het gebied en er worden talloze wonderen aan toegeschreven. De wonderen en de traditie van de bedevaart begonnen zo'n 175 jaar geleden toen een epidemie San Miguel trof en veel van zijn inwoners doodde. Een rijke koopman uit San Miguel, die ernstig ziek was, vroeg hem een ​​religieus beeld te brengen als troost in zijn laatste uren. Het beeld werd van Atotonilco naar zijn huis gedragen. De stervende koopman herstelde en de epidemie in San Miguel was gebroken. De traditie van het bezoek van de afbeelding aan San Miguel elk jaar tijdens het paasseizoen is sindsdien in stand gehouden.

Het Wereldmonumentenfonds heeft deze historische en artistiek belangrijke bedevaartskerk onlangs op de lijst van '100 meest bedreigde monumenten' geplaatst. Met een subsidie ​​van American Express en de staat Guanajuato begon een Mexicaanse non-profitorganisatie in 1996 met de restauratie van de Kapel van de Maagd van de Rozenkrans. Het beschadigde stucwerk aan de buitenkant en het dak werden vervangen en er werd een inspectie van de muurschilderingen aan de binnenkant uitgevoerd met analyse van de originele pigmenten en bindmiddelen. Na dit onderzoek zijn de muurschilderingen professioneel gereinigd en gerestaureerd volgens de hoogste normen. Met deze inspanningen zijn het weefsel van de kerk en de muurschilderingen gestabiliseerd.

Martin Gray is een cultureel antropoloog, schrijver en fotograaf, gespecialiseerd in de studie van bedevaartstradities en heilige plaatsen over de hele wereld. Gedurende een periode van 40 jaar heeft hij meer dan 2000 bedevaartsoorden in 165 landen bezocht. De World Pilgrimage Guide op sacralsites.com is de meest uitgebreide bron van informatie over dit onderwerp.

Reisgidsen over Mexico

Martin beveelt deze reisgidsen aan