Chichen Itza Feiten

Chichen Itza, Mexico

De locatie van Chichen Itza

Ongeveer 25 mijl (120 kilometer) ten zuidoosten van de stad Merida staan de ruïnes van Chichen Itza, de beroemdste van de Maya archeologische vindplaatsen in de staat Yucatan.
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, waren de Maya's geen rijk maar een verzameling autonome stadstaten die frequent communiceerden met andere stadstaten in hun regio.
Chichen Itza en talloze andere belangrijke Maya-tempelsteden werden gepositioneerd volgens een regionale heilige geografie.
De Maya's beoefenden heilige geografie op grote regionale schaal door hun tempelsteden op specifieke locaties te plaatsen die de posities van verschillende hemellichamen weerspiegelden die in de nachtelijke hemel werden waargenomen.

Geschiedenis van de Maya-ruïnes in Chichen Itza

Wie heeft Chichen Itza gebouwd?

De Maya's waren een oude beschaving van Zuid-Mexico en de Midden-Amerikaanse landen Guatemala, Honduras Belize en El Salvador. Vandaag zijn er naar schatting 6 miljoen Maya die in deze regio's wonen en een verscheidenheid aan Maya-talen spreken.
Tijdens het eerste millennium na Christus observeerden de Maya's scherp de bewegingen van de zon, de maan, de planeten en de sterren. Deze hemellichamen werden opgenomen in een complexe kosmologie en mythologie die het verleden verklaarde en de toekomst voorspelde.
De Maya's ontwikkelden een briljant wiskundig systeem, het enige echte schrijfsysteem dat in Noord- en Zuid-Amerika bekend is, en een reeks van drie precieze en onderling samenhangende kalenders.
De Maya's zijn beroemd om hun grote tempelsteden Chichen Itza, Palenque, Uxmal, Tikal en Copan, evenals vele anderen. Sommige van deze tempelsteden zijn opgegraven en gereconstrueerd door archeologen, terwijl vele andere nog steeds in hun niet-opgegraven staat zijn.
De Maya's bouwden hun verfijnde en zeer gedecoreerde ceremoniële architectuur, waaronder tempelpiramides, paleizen en observatoria, blijkbaar zonder het wiel te gebruiken. Hoewel er nog geen fysiek bewijs is gevonden van het Maya-gebruik van grote wielen voor transportdoeleinden, zijn er veel speelgoed ontdekt dat wel wielen heeft, daarom kan niet categorisch worden gesteld dat de Maya's geen grotere wielen gebruikten.
De Maya's waren zeer bekwame pottenbakkers, wevers, beeldhouwers en juweliers. Ze ontwikkelden een uitgebreid handelsnetwerk door de oerwouden en langs de oost- en westkust van Yucatan en Midden-Amerika. Via deze handelsnetwerken konden ze middelen verkrijgen uit verre gebieden zoals obsidiaan uit Midden-Mexico en goud uit Midden-Amerika.
Omdat er tot nu toe geen metalen snijgereedschap is gevonden bij een van de Maya-ruïnes, wordt algemeen aangenomen dat de Maya dergelijke gereedschappen niet gebruikten. De archeologische opinie is in de afgelopen decennia echter over deze kwestie verschoven. Er zijn verschillende redenen waarom. Een daarvan is de complexiteit van Maya-sieraden, waarvoor verschillende metalen moesten worden gesmolten en gemengd, evenals het gebruik van metalen gereedschap, waarschijnlijk brons, voor het maken van de sieraden.
Hoewel geen archeologische vondsten hebben bevestigd dat de Maya's bronzen werktuigen hebben, is het zeer onwaarschijnlijk dat de Maya's gedurende vele eeuwen koper in smeltkroezen hebben gesmolten, ze zouden niet hebben ontdekt dat het toevoegen van een kleine hoeveelheid tin hard brons voor hun werktuigen zou produceren.
Het gebruik van metaal wordt ook aangegeven door de bootbouwtechnologie van de zeevarende Chontal Maya. Van deze mensen, die in de kustgebieden van Noord-, West- en Oost-Yucatan woonden, is bekend dat ze grote kano's hebben gebouwd waarmee ze over de Caribische eilanden, langs de Mexicaanse kusten en naar Zuid-Florida hebben gevaren. Het precisievakmanschap dat duidelijk zichtbaar is in deze kano's - bekend uit ooggetuigenverslagen van vroege Spaanse ontdekkingsreizigers - had alleen met metalen snijgereedschap kunnen worden gedaan.
Naast hun vermogen om boten te bouwen, stelden de Maya-prestaties in wiskunde en astronomie hen in staat om een geavanceerde methode van hemelnavigatie te ontwikkelen voor hun overzeese reizen.

Wanneer is Chichen Itza gebouwd?

Proto-Maya-stammen hadden al minstens 8000 jaar het vlakke kalkstenen plateau bewoond dat een groot deel van het schiereiland Yucatan uitmaakt.
Archeologen geloven dat de plaats waar de tempelstad Chichen Itza later zou worden gebouwd al in het eerste millennium voor Christus een belangrijke bedevaartplaats was
Als een Maya sociaal centrum begon Chichen Itza zijn bekendheid te vergroten met de komst van een zeevarend volk in de achtste eeuw. Deze archeologen, door archeologen Itza genoemd, hadden eerst de noordelijke kustgebieden van het schiereiland Yucatan gekoloniseerd en vervolgens het binnenland in gewaagd. Een van hun eerste grote vestigingslocaties was in de buurt van twee grote, natuurlijke zinkgaten, cenotes genoemd die het hele jaar door overvloedig en zuiver water leverden. Hun stad werd bekend als Chichen Itza, wat "monding van de bron van de Itza" betekent. Vanaf deze plek werden de Itza Maya snel de heersers van een groot deel van het schiereiland Yucatan.
Chichen Itza steeg naar regionale bekendheid tegen het einde van wat de Vroege Klassieke periode wordt genoemd, of ongeveer 600 AD. Het was echter tegen het einde van de Late Classic en in het vroege deel van de Terminal Classic dat de site een belangrijke regionale hoofdstad werd, die het politieke, sociaal-culturele, economische en ideologische leven in het noordelijke Maya-laagland centraliseerde en domineerde.
Tijdens de centrale fase van de klassieke periode (625 - 800 AD) bloeiden de kunsten en wetenschappen. Het was in deze tijd dat Chichen-Itza een religieus centrum van toenemend belang werd en veel van zijn grootste gebouwen werden gebouwd.
Tegen het einde van de Klassieke Periode, van 800 tot 925 na Christus, verzwakten de fundamenten van deze prachtige beschaving en verlieten de Maya's veel van hun belangrijkste religieuze centra en het platteland om hen heen. Nieuwe, kleinere centra werden gebouwd en de grote steden zoals Chichen-Itza werden meestal alleen bezocht om religieuze riten uit te voeren of de doden te begraven. Het Itza-volk verliet hun stad tegen het einde van de 8e eeuw na Christus en woonde ongeveer 250 jaar aan de westkust van het schiereiland. Tegen de 10e eeuw na Christus keerden ze terug naar Chichen-Itza.
Sommige etnohistorische bronnen beweren dat in ongeveer 987 een Tolteken koning genaamd Quetzalcoatl de stad Tula in centraal Mexico verliet en met een groot leger naar Chichen Itza kwam. Met de hulp van lokale Maya-bondgenoten veroverde hij de stad en maakte het zijn nieuwe hoofdstad. Hoewel sommige archeologie- en geschiedenisboeken nog steeds aan deze bewering toeschrijven, is nu bekend dat de Maya's Chichen Itza continu bezetten. De Tolteken invloeden gevonden in de kunst en architectuur van bepaalde gebieden van de grote stad waren het resultaat van het beschermheerschap van een kosmopolitische adel betrokken bij de handel met de Tolteken en andere Meso-Amerikaanse volkeren.
Rond 1000 AD verbond de Itza zich met andere machtige regionale stammen en deze alliantie was gedurende ongeveer twee eeuwen gunstig voor de Itza. Gedurende deze tijd hebben de mensen van Chichen-Itza aan de site toegevoegd door prachtige gebouwen te bouwen met de aanraking van Toltekenkunst: portieken, galerijen, colonnades en houtsnijwerk met serpenten, vogels en Mexicaanse goden.
In 1194 verbrak de stad Mayapan de alliantie en onderdrukte Chichen Itza. De stad werd geleidelijk verlaten. De Maya-kronieken vermelden dat in 1221 een opstand en een burgeroorlog uitbrak en archeologisch bewijs leek te bevestigen dat de houten daken van de grote markt en de Tempel van de Strijders rond deze datum werden verbrand. Chichen Itza raakte in verval toen de heerschappij over Yucatan verschoof naar Mayapan.
Deze langdurige chronologie is echter in de afgelopen jaren herzien. Naarmate meer koolwaterstofdatums voortkomen uit de lopende werkzaamheden in Chichen Itza, wordt het einde van deze Maya-hoofdstad nu meer dan 200 jaar teruggedrongen. Archeologische gegevens geven nu aan dat Chichen Itza is gedaald rond AD 1000.

Hoewel Chichen Itza zelf nooit volledig werd verlaten, daalde de bevolking en werden er geen belangrijke nieuwe constructies gebouwd na de politieke ineenstorting. De heilige cenote bleef echter een bedevaartsoord.
In 1531 eiste de Spaanse Conquistador Francisco de Montejo Chichén Itzá en wilde het de hoofdstad van het Spaanse Yucatan maken, maar na een paar maanden verdreef een inheemse Maya-opstand Montejo en zijn troepen het land uit.

De gebouwen van Chichen Itza en hun doeleinden

El Castillo, de piramide van Kukulkan

De tempel van Kukulkan, de Gevederde Slang God (ook bekend als Quetzalcoatl aan de Tolteken en Azteken) is de grootste en belangrijkste ceremoniële structuur in Chichen Itza. De vroege Spanjaarden noemden het El Castillo, wat het kasteel betekent. De piramide lijkt echter niet op een kasteel en werd in plaats daarvan gebruikt voor religieuze en astronomische observatiedoeleinden.
De drieënnegentig meter lange piramide werd gebouwd tijdens de 11th tot 13th eeuwen direct op de fundamenten van eerdere tempels. De architectuur van de piramide codeert precieze informatie met betrekking tot de Maya-kalender en is directioneel georiënteerd om de zonnewende en equinoxen te markeren. Elk gezicht van de vierzijdige structuur heeft een trap met eenennegentig stappen, die samen met de gedeelde stap van het platform bovenaan optellen tot 365, het aantal dagen in een jaar.
Meso-Amerikaanse culturen bouwden periodiek grotere piramides bovenop oudere, en de tempel van Kukulkan is zo'n voorbeeld. Halverwege 1930s sponsorde de Mexicaanse regering een opgraving in de piramide. Na verschillende valse starts, ontdekten ze een trap onder de noordkant van de piramide. Door vanaf de bovenkant te graven, vonden ze een andere tempel begraven onder de huidige. In de tempelkamer was een Chac Mool-standbeeld (de Chac-Mool toont een menselijke figuur in een positie van achterover leunen met het hoofd omhoog en naar een kant gedraaid, een dienblad boven de maag houdend. De betekenis van de positie of het standbeeld zelf blijft onbekend) en een troon in de vorm van jaguar, rood geverfd met vlekken gemaakt van ingelegde jade. Na het installeren van een set tralies en een gesloten hek om de jaguarfiguur te beschermen, lieten ze toeristen toe om het te bekijken, maar in 2006 was de tunnel die naar de tempelkamer leidde voor iedereen behalve archeologen gesloten.
De noordelijke trap van de piramide was het belangrijkste heilige pad dat naar de top leidde. Bij zonsondergang op de lente- en herfst equinoxen, creëert samenspel tussen het licht van de zon en de randen van de getrapte terrassen op de piramide een fascinerende - en zeer korte - schaduwweergave aan de zijkanten van de noordelijke trap. Een gekartelde lijn van zeven in elkaar grijpende driehoeken geeft de indruk van een lange staart die naar beneden leidt naar de stenen kop van de slang Kukulkan, aan de voet van de trap. Grenzend aan het hoofd van Kukulkan leidt een deuropening naar een binnentrap die eindigt bij het kleine heiligdom met het standbeeld van de Chac Mool. Studies door archeoastronomen hebben aangetoond dat andere structuren in Chichen Itza ook belangrijke astronomische uitlijningen hebben, zoals het Caracol-observatorium, dat sleutelposities van de planeet Venus aangeeft, met name de uitersten aan de zuidelijke en noordelijke horizon.

De Grand Cenote

Noord-Yucatan is droog en het binnenland heeft geen bovengrondse rivieren. De enige bronnen van water zijn de natuurlijke zinkgaten genaamd cenotes. Sommige hiervan zijn klein, terwijl andere groot zijn, zoals de twee in Chichen Itza. Van de twee Chichen-cenotes is de grotere, de "Cenote Sagrado" of de Heilige Cenote, bekender. Volgens bronnen na de verovering (zowel Maya als Spaans), gooiden de pre-Columbiaanse Maya's offerobjecten en mensen in de cenote als een vorm van aanbidding voor Chaac, de Maya-regengod. Toen archeologen de Cenote van het Offer baggeren, vonden ze verschillende soorten offers, waaronder jade-gravures, aardewerk, gouden en zilveren voorwerpen en zelfs menselijke skeletten. De cenote werd door de Maya's ook beschouwd als een ingang naar de onderwereld en er wordt aangenomen dat de offervers Chac Mool vereerden door deze onderwereld binnen te gaan.

Het Caracol-hemelobservatorium

Het observatorium in Chichén Itzá wordt El Caracol (of slak in het Spaans) genoemd omdat het een binnentrap heeft die omhoog loopt als een slakkenhuis. De eerste structuur werd waarschijnlijk gebouwd tijdens de overgangsperiode van de late 9e eeuw en bestond uit een groot rechthoekig platform met een trap aan de westkant. Een ronde toren van ongeveer 48 voet hoog werd bovenop het platform gebouwd, met een solide onderlichaam, een centraal gedeelte met twee cirkelvormige galerijen en een wenteltrap en een observatiekamer bovenop. Later werden een cirkelvormig en vervolgens een rechthoekig platform toegevoegd. De ronde, concentrisch gewelfde Caracol werd tijdens zijn gebruik verschillende keren gebouwd en herbouwd om zijn astronomische observatiecapaciteit te kalibreren. De vensters in de Caracol wijzen in de kardinale en subcardinale richtingen en worden verondersteld de beweging van Venus, de Pleiaden, de zon en de maan en andere hemellichamen te kunnen volgen.

The Ball Court

Chichen Itza is ook beroemd om zijn Great Ball Court met stenen ringen 20 voet hoog op twee zijn muren. Het balveld heeft geen gewelf, geen discontinuïteit tussen de muren en staat volledig open voor de lucht. Elk van de noordelijke, zuidelijke en oostelijke kanten ondersteunt tempels, die waarschijnlijk werden gebruikt voor rituelen op de dagen dat de heilige spelen werden gespeeld.
Verschillende groepen in vergelijkbare balvelden in Mesoamerica speelden verschillende balspellen. Het meest voorkomende spel was met een rubberen bal en, volgens de schilderijen op verschillende locaties, gebruikten spelers hun heupen om de bal zo lang mogelijk in de lucht te houden. Punten werden behaald toen de bal door de stenen ringen en op het deel van de binnenplaats van de tegenstander werd geraakt.
Er stonden schuine banken aan de zijkanten van het veld en ze werden waarschijnlijk gebruikt om de bal in het spel te houden. Ze zijn gesneden met reliëfs van de overwinningsvieringen. Een van de scènes, de onthoofding van een speler in het middenveld waarvan de spelers van beide teams getuige zijn, is een van de meest dramatische voorbeelden van Maya-kunst. De scène illustreert niet alleen het gevaar van de spelers, maar ook het heilige belang van het spel.
Ooit werd gedacht dat de verliezers voorbestemd waren om te sterven, maar onderzoekers hebben nieuwe theorieën voorgesteld. Sommigen denken dat de aanvoerder van het winnende team werd opgeofferd omdat de triomf van zijn team hem een passend offer aan de goden maakte. Hoewel gespeeld voor sport en voor weddenschappen, had het balspel een duidelijke religieuze betekenis. In het Maya-scheppingsverhaal, de Popol Vuh, spelen de goddelijke tweelinghelden ditzelfde spel voor hun leven tegen de heren van de onderwereld.
Een ander fascinerend, hoewel zelden besproken mysterie in Chichen Itza betreft de vreemde akoestische afwijkingen die kunnen worden waargenomen op het grote balveld en de tempel van Kukulkan. Woorden zachtjes gefluisterd aan het ene uiteinde van het grote balveld (het meten van 545 voet lang bij 225 voet breed) zijn duidelijk hoorbaar helemaal aan het andere uiteinde en een enkele klap of schreeuw in het midden van het balveld produceert negen verschillende echo's . Bezoekers hebben ook commentaar geleverd op een nieuwsgierig akoestisch fenomeen in de piramide van Kukulkan, waar het geluid van een handgeklap wordt teruggekaatst als het tjirpende geluid van de Quetzal-vogel, de heilige vogel geassocieerd met zowel de naam van de piramide als zijn godheid Kukulkan, ook bekend als Quetzalcoatl.

Toerisme in Chichen Itza

Chichén Itzá kwam met het boek in 1843 tot de verbeelding Incidenten van reizen in Yucatan door John Lloyd Stephens en Frederick Catherwood. Het boek vertelde het bezoek van Stephens aan Yucatan en zijn tour door Maya-steden, waaronder Chichén Itzá. Het boek leidde tot verschillende andere verkenningen van de stad, waaronder die van Desire Charnay in 1860, Augustus Le Plongeon in 1875, Edward Thompson in 1894 en Sylvanus Morley in 1913.
Fernando Barbachano Peon (een achterneef van een voormalige Yucatan-gouverneur Miguel Barbachano), begon Yucatán's eerste officiële toerismebedrijf in de vroege 1920s. In 1944 kocht hij de hele site van Chichen Itza en bouwde hij een hotel, wat de groeiende toeristische visitatie van de ruïnes verder stimuleerde.
In 1961 en 1967 waren er meer expedities om artefacten te herstellen van de Cenote Sagrado. De eerste werd gesponsord door de National Geographic en de tweede door particuliere belangen. Beide projecten werden begeleid door het Mexico National Institute of Anthropology and History (INAH).
In 1972 voerde Mexico de federale wet over monumenten en archeologische, artistieke en historische locaties uit (Ley Federal Sobre Monumentos y Zonas Arqueológicas, Artísticas e Históricas) die alle pre-Columbiaanse monumenten, inclusief die in Chichen Itza, onder federaal eigendom plaatste.
Tegenwoordig zijn de ruïnes van Chichen Itza federaal eigendom en wordt het rentmeesterschap van de site onderhouden door het Mexico National Institute of Anthropology and History. De familie Barbachano bezit echter het land onder de monumenten privé.
In de 1980s begon Chichen Itza een instroom van bezoekers te ontvangen op de dag van de lente-equinox. In die tijd komen duizenden mensen het licht-en-schaduweffect op de tempel van Kukulcan zien waarin de gevederde slangengod naar verluidt langs de zijkant van de piramide kruipt.
INAH, die de site beheert, heeft de afgelopen jaren monumenten voor het publiek gesloten. Terwijl bezoekers om hen heen kunnen lopen, kunnen ze niet langer klimmen of naar binnen gaan in hun kamers. De meest recente was de El Castillo-tempel van Kukulkan, die werd gesloten nadat een vrouw uit San Diego, Californië, stierf in 2006.
Chichen Itza, een UNESCO-werelderfgoed, is de op één na meest bezochte archeologische vindplaats van Mexico. De archeologische vindplaats trekt veel bezoekers uit het populaire toeristenoord Cancún, die een dagtocht maken met toeristenbussen. Kaarten van Chichen Itza zijn verkrijgbaar in het bezoekerscentrum naast de ruïnes en er is een mooie geluids- en lichtshow 's avonds. Groeps- en privégidsen zijn ook beschikbaar.

Martin Gray is een cultureel antropoloog, schrijver en fotograaf, gespecialiseerd in de studie van bedevaartstradities en heilige plaatsen over de hele wereld. Gedurende een periode van 40 jaar heeft hij meer dan 2000 bedevaartsoorden in 165 landen bezocht. De World Pilgrimage Guide op sacralsites.com is de meest uitgebreide bron van informatie over dit onderwerp.

Reisgidsen over Mexico

Martin beveelt deze reisgidsen aan

E-mailadres